Przejdź do zawartości

Bruksela

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bruksela
fr. Bruxelles
nld. Brussel
niem. Brüssel
Ilustracja
Widok na centrum miasta z ratuszem
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Belgia

Region

Region Stołeczny Brukseli

Dystrykt

Okręg Stołeczny Brukseli

Burmistrz

Philippe Close

Powierzchnia

33,09 km²

Wysokość

70 m n.p.m.

Populacja (1 stycznia 2023)
• liczba ludności
• gęstość


194 291[1]
5672 os./km²

Nr kierunkowy

02

Kod pocztowy

1000, 1020, 1040, 1120, 1130; dodatkowo – specjalne kody pocztowe: Komisja Europejska: 1049; Rada UE: 1048; Parlament Europejski: 1047

Położenie na mapie Brukseli
Mapa konturowa Brukseli, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bruksela”
Położenie na mapie Belgii
Mapa konturowa Belgii, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Bruksela”
Ziemia50°50′N 4°21′E/50,833333 4,350000
Strona internetowa

Bruksela (fr. Bruxelles, Ville de Bruxelles; nld. Brussel, Stad Brussel; niem. Brüssel, Stadt Brüssel) – stolica Belgii, miasto i gmina położone w środkowej części kraju nad rzeką Senne. Aglomeracja brukselska (w sensie geograficznym) prócz obszaru dwujęzycznego Regionu Stołecznego Brukseli, w skład którego wchodzi Okręg Stołeczny Brukseli, obejmuje także pewną liczbę gmin flamandzkich.

Bruksela jest siedzibą króla i parlamentu belgijskiego, a ponadto jest siedzibą instytucji Unii Europejskiej, NATO i Euroatomu. Ważny ośrodek handlowy, bankowo-finansowy i kulturalno-naukowy kraju. Siedziba Królewskich Muzeów Sztuk Pięknych, Królewskiej Akademii Sztuki (zał. 1711), Biblioteki Królewskiej (zał. 1837); dwóch uniwersytetów (ULB i VUB), konserwatorium i instytutów naukowo-badawczych, teatrów, ponad 30 muzeów.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 966, wtedy była to osada obronna. Później Bruksela była stolicą krainy historycznej Brabancji.

Od XIII w. miasto rozwijało się jako znaczący i prężny ośrodek tkactwa oraz ważny przystanek na szlaku handlowym z Brugii do Kolonii. Powstało wówczas dzisiejsze centrum miasta z rynkiem - Wielki Plac (La Grand-Place).

W 1695 miasto poważnie ucierpiało w wyniku najazdu króla Francji, Ludwika XIV.

Austriacki minister pełnomocny w 1769 założył w Brukseli Towarzystwo Literackie (Literarische Gesellschaft), które było zaczątkiem przyszłej Belgijskiej Akademii Nauk.

Wielki Plac w Brukseli

W 1830 Bruksela została stolicą niepodległej Belgii. Rok później król Leopold I nakazał wyburzenie murów obronnych i rozbudowę miasta. Rozwój ten kontynuował jego następca, Leopold II.

W latach 60. XIX w. burmistrz Jules Anspach zapoczątkował wielką „sanację” i przebudowę miasta. Dokonano wyburzeń zabudowy wzdłuż rzeki Senne, jej kanalizacji; przebito (na wzór „bulwarów” Haussmanna) szeroką ulicę między dworcami Midi i Nord, zbudowano Giełdę, stworzono nową dzielnicę Notre-Dame-aux-Neiges (Onze-Lieve-Vrouw-ter-Sneeuwwijk), przedłużono Aleję Luizy (Avenue Louise / Louizalaan), Rue de la Régence (Regentschapsstraat) i Rue Belliard (Belliardstraat), stworzono park Cinquantenaire (Jubelpark). Stworzono nowy system dystrybucji wody i gazu. Starania drugiego kolejnego burmistrza, Karela Bulsa, pozwoliły jednak na ocalenie znacznej części historycznych zabudowań.

W czasie II wojny światowej Bruksela ucierpiała w wyniku bombardowań z lat 1940 oraz 1943-1944.

Po wojnie miasto stało się centrum zjednoczonej Europy; od 1958 mieści się tutaj siedziba EWG, późniejszej Wspólnoty Europejskiej. W 1967 została tu również przeniesiona z Paryża kwatera główna NATO.

Do XIX wieku Bruksela była miastem, w którym dominującą rolę odgrywały dialekty języka flamandzkiego. Po uzyskaniu przez Belgię niepodległości, językiem urzędowym był język francuski, a napływ urzędników oraz klasy wyższej do nowej stolicy spowodował stopniową frankofonizację Brukseli. Dziś w Brukseli obowiązują dwa języki urzędowe: język francuski i język niderlandzki, jednak ludność stolicy posługuje się głównie językiem francuskim. Flamandzki jest używany tylko przez kilka procent populacji. W wyniku masowej imigracji po II wojnie światowej w stolicy Belgii mieszka również wiele osób posługujących się m.in. językami arabskim i tureckim oraz duża liczba pracowników instytucji międzynarodowych, tj. Unii Europejskiej, którzy używają na co dzień języka angielskiego.

W 2000 roku Bruksela została wybrana Europejską Stolicą Kultury[2].

W marcu 2016 w Brukseli miały miejsce zamachy bombowe przeprowadzone przez terrorystów z tzw. Państwa Islamskiego, w których zginęły 34 osoby.

Zabytki i turystyka

[edytuj | edytuj kod]
Pałac Królewski
Hôtel Tassel Victora Horty, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

W Brukseli znajdują się liczne przykłady architektury secesyjnej.

Katedra św. Michała i św. Guduli

Atomium

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Atomium.

Zbudowany z okazji Expo 1958, 103-metrowej wysokości model kryształu żelaza (powiększonego 150 miliardów razy). Składa się z 9 stalowych sfer o średnicy 18 m i łączących je 20 korytarzy, każdy o długości ok. 40 m. Na szczyt budowli można wjechać windą. Z okien najwyższej sfery widać panoramę Brukseli, a także Mini-Europę (Mini-Europe) – kompozycję miniaturowych obiektów z niektórych miast w Europie, która znajduje się w pobliskim Bruparcku, w dzielnicy Laeken. W innych znajdują się wystawy dotyczące mody, mebli i stylu życia lat 50. ubiegłego stulecia. Konstruktorem budowli jest André Waterkeyn.

Dzielnica Europejska

[edytuj | edytuj kod]
Plac Luksemburski, widoczny Espace Léopold – kompleks budynków Parlamentu Europejskiego
Budynek Berlaymont, siedziba Komisji Europejskiej

Dzielnica Europejska (Quartier européen / Europese Wijk) jest nieformalnym obszarem odpowiadającym w przybliżeniu głównemu wschodniemu obszarowi część dzielnicy Léopold (Leopoldswijk) i dzielnicy Quartier des Squares (Wijk van de Squares).

Parlament Europejski jest zlokalizowany w pobliżu Place du Luxembourg (Luxemburgplein), przy Espace Léopold (Leopoldruimte). Komisja Europejska, mieszcząca się w tzw. budynku Berlaymont, zlokalizowana jest przy placu Rond-point Schuman (Schumanplein) i parku Cinquantenaire. Znajduje się tu także Rada Europejska i budynek Europa.

Ta dzielnica obsługiwana jest przez dwie stacje metra, Schuman i Bruxelles-Luxembourg, które znajdują się pod ziemią. Przecinają ją także dwie linie brukselskiego metra, linia 1 i linia 5.

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

Duży ośrodek przemysłowy; m.in. włókiennictwa (wyrób koronek), montażu samochodów (Citroën, Renault, Audi), piwowarstwa, hutnictwa metali nieżelaznych, elektroniki. Wielki ośrodek finansowo-handlowy (giełda, banki międzynarodowe).

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Metro w Brukseli

Węzeł kolejowy i drogowy oraz port śródlądowy, połączony kanałem z Antwerpią, cztery linie metra oraz dwie linie premetra (podziemny tramwaj).

Na podstawie zbieranych od 2006 danych producent urządzeń nawigacyjnych, firma TomTom w 2010 opublikowała informację, że wśród 59 miast Europy Bruksela posiada największy udział głównych dróg (37,7%), na których prędkość poruszania bywa mniejsza niż 70% ograniczenia prędkości[3][4].

Na terenie miasta znajduje się Stadion Króla Baudouina I, wybudowany na miejscu wcześniejszego stadionu Heysel, na którym doszło do znanych zamieszek w 1985.

W latach 2011–2013 rozgrywany był na kortach Royal Primerose Tennis Club kobiecy turniej tenisowy Brussels Open.

Język

[edytuj | edytuj kod]
Dwujęzyczne francuskie i holenderskie znaki drogowe w Brukseli

Miasto Bruksela wraz z całym Regionem Stołecznym Brukseli posiada oficjalnie status obszaru dwujęzycznego, gdzie działają dwie wspólnoty językowe: flamandzka i francuska. Równoprawne języki urzędowe to francuski, którym posługuje się większość ludności (85-90%) oraz niderlandzki (10-15% ludności). Zasada dwujęzyczności jest ściśle przestrzegana m.in. w odniesieniu do nazw ulic, znaków drogowych, wszelkich oficjalnych obwieszczeń itp. Każda z grup językowych posiada odrębne szkoły, uczelnie, biblioteki, teatry.

Ludzie związani z Brukselą

[edytuj | edytuj kod]

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

Polska placówka kulturalna w mieście to Instytut Polski.

Szkolnictwo

[edytuj | edytuj kod]

W Brukseli istnieje niderlandzkojęzyczna szkoła wyższa Hogeschool-Universiteit.

Współpraca

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowości partnerskie:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. BUS
  2. Annu Höttönen, A tour through Europe: Brussels 2000 [online], Oulu2026, 12 marca 2021 [dostęp 2024-02-15] (ang.).
  3. Which is Europe’s most congested city? – Car and Car-Buying News – What Car?
  4. Stockholm car traffic not so slow – Stockholm News. stockholmnews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)]..
  5. a b c d e f g n, Brussels [online], European Forum for Urban Security, 21 stycznia 2012 [dostęp 2024-02-18] (ang.).
  6. Office of the Secretary: Protocol and International Affairs [online], archive.wikiwix.com [dostęp 2024-02-18].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]